Halepçe’den Guta’ya Ne Değişti?

Halepçe’den Guta’ya ne değişti?
Kemal ÖZTÜRK

1988 yılında hepimiz İran-Irak Savaşı’nın en zor yıllarında, Irak’tan gelen acı haberle sarsıldık. 16 Mart günü, adı Halepçe olan bir Irak kasabasında zehirli gaz kullanıldığı duyuldu. Rus yapımı uçaklardan, İran tarafına geçmiş Kürtlerin kasabalarından birine, etnik temizlik amacıyla bombalar atılmıştı. 

Ramazan Öztürk’ün fotoğrafı

İnternetin olmadığı, canlı yayın imkanlarının bulunmadığı o dönemde, Halepçe’de nelerin olduğunu ancak Türk foto muhabiri Ramazan Öztürk oraya girince anladı dünya. Kadın, erkek, çocuk binlerce insan öldürülmüştü. Zehirli gaz yakaladığı her canlıyı oracıkta boğmuş ve geride inanılmaz fotoğraflar bırakmıştı. Torununa sarılan ve yüz üstü düşen dede fotosu bunlardan sadece biriydi. 

Öztürk’ün fotoğrafları Kürtler için yıllarca unutulmayacak bir travmayı ve en derin gözyaşını doğurdu. Halepçe, Ortadoğu sahnesinde sergilenmiş en kanlı oyunlarından birini dünyaya göstermişti. İran’ı yok etmek için yıllarca Saddam’a destek veren Amerika ve İngiltere, bu katliama karşı bir şey yapmadı. Saddam Beş binden fazla insanı gazla öldürmesine rağmen iktidarını sürdürdü.

Roller ve katiller değişirken

1989 yılında, İran ve Irak ateşkes ilan etti. 1991 yılında Amerika, Körfez Savaşı adıyla Saddam’a karşı savaş başlattı. Peter Gabriel’in bestelediği savaşı anlatan klip müziği ile CNN dünyada meşhur oldu. 

Amerika ve müttefikleri yıllarca destekledikleri, sonra savaş açtıkları Saddam’ı nedense devirmedi. Aradan 12 yıl geçti ve 2003’de ABD ve müttefikleri yine Saddam’a savaş açtı. Bu kez Al Jazeera televizyonu Bağdat’tan yaptığı canlı yayınlarla dünyada meşhur oldu.
Amerika ve müttefikleri sonunda Saddam’ı Halepçe yüzünden yargılattı ve Şiilerin eliyle idam edilmesini sağladı. Saddam, Amerika ve İngiltere ile girdiği kirli ilişkileri açıklayamadan boynu koparıldı.

Amerika, Saddam’la beraber savaş açtığı İran’la sonradan dost oldu ve Irak’ı savaşta alamayan İran’a teslim etti. Bağdat’ı alan İran, daha sonra Şam’ı, ardından da Yemen’in başkenti San’ayı ele geçirdi. İran Suriye’de Rusya, Irak’ta Amerika, Yemen’de İngiltere ile iş tutarak tarihi Acem siyasetinin en başarılı örneğini gösterdi. 

Yeni Halepçe, Guta Katliamı

Halepçe’de Kürtlerle beraber çok sayıda İran askeri de hayatını kaybetti. İran’da Halepçe üzerine yıllarca mersiyeler söylendi, ağıtlar yakıldı ve Saddam’a karşı önemli bir propaganda olarak kullanıldı. 

Halepçe katliamından 25 yıl sonra, 2013’de bu kez İran’ın desteklediği Esed muhaliflerin ele geçirdiği Şam’ın Doğu Guta mahallesine kimyasal silahlarla saldırdı. Binlerce kadın, erkek, çocuk zehirli gazın etkisiyle o anda yaşamını yitirdi. O anda ölmeyen, özellikle çocuklar hastanelere getirildi ama kurtarılamadı ve onlar da kameraların önünde can verdi. 
Ramazan Öztürk’ün, dedesinin kucağında ölümden kaçamayan bebek fotoğrafı gibi, Guta’da hastanede nefes alamayan ve ölen çocuk görüntüleri, yerlere konmuş ölü bebek fotoğrafları hafızalara kazındı. 

Esed’in arkasındaki İran, İran’ın arkasındaki Rusya ve Çin kimyasal gazı taşıyan füzelerin muhalifler tarafından atıldığını iddia ederek tartışmayı başka tarafa çektiler. Dünya atılan füzenin eğim açısını ve yörüngesini tartışırken, gazın etkisiyle ölen çocuk sayısının tespitini bile yapamadı. 

Hem Kürtlere, hem Araplara kucak açan ülke

Amerika birden bu kimyasal silah kullanımını bahane ederek Esed’e karşı operasyon yapacağını duyurdu ama bir süre sonra Obama bu meydan okuyan tavrından vazgeçip köşesine çekildi. Rusya Obama’nın bu beceriksiz hamlesinden sonra, Ortadoğu sahnesine yeniden çıktı ve Suriye’de, dolayısı ile bölgede ana oyunculardan biri oldu.

Türkiye Halepçe’de ölenlere de, Guta’da ölenlere de göz yaşı döken, lanetleyen ve her iki katili de cezalandırmak isteyen yegane ülkeydi. Hem Saddam’dan kaçan Kürtlere, hem de Esed’den kaçan Kürtlere kapısını açtı. 

İran Halepçe’de Kürtlerin başına gelenin Guta’da Arapların başına gelmesine, bırakın tepki göstermeyi sevindi bile. 

Halepçe ne kadar insanlığın utancıysa, Guta da insanlığın utancıdır. Her ikisi birden aynı zaman da İslam dünyasının utancıdır. Her iki yerde, ölen de öldüren de Müslümandır.

Yeni Şafak